در ایران استفاده از باسکول جاده‌ای برای مبادلات تجاری، حمل‌ونقل جاده‌ای، امور گمرکی و صنایع نیازمند اخذ مجوزهای قانونی و تأییدیه‌های رسمی است. این فرایند بر پایه‌ی استانداردهای بین‌المللی OIML و همچنین مقررات ملی مانند سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) و اداره کل استاندارد استان‌ها انجام می‌شود.
مراجع اصلی در ایران
سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI): مرجع اصلی صدور پروانه تأیید نوع و انجام آزمون‌های صحت عملکرد باسکول.
ادارات کل استاندارد استانی: مجری آزمون‌ها، بازدید از سایت نصب، کالیبراسیون و پلمب باسکول.
وزارت راه و شهرسازی / راهداری: در صورت نصب باسکول‌های جاده‌ای در مسیرهای ترانزیتی یا در پروژه‌های ITS.
سازمان تعزیرات حکومتی / بازرسی: نظارت بر دقت باسکول‌های فعال در معاملات تجاری.
مراحل گام به گام اخذ مجوز باسکول در ایران
گام ۱: انتخاب باسکول دارای تأییدیه
تولیدکننده یا واردکننده باید باسکول را بر اساس استانداردهای ISIRI 8591 (معادل OIML R76) طراحی یا وارد کند.
لودسل‌های استفاده شده باید دارای گواهی معتبر OIML R60 باشند و توسط سازمان ملی استاندارد پذیرفته شوند.
گام ۲: اخذ مجوز نصب اولیه
مالک باسکول (کارخانه، معدن، مجتمع تجاری یا حمل‌ونقل) باید درخواست کتبی به اداره کل استاندارد استان ارائه دهد.
مشخصات باسکول، محل نصب، نقشه فونداسیون و مشخصات فنی تجهیز باید ارائه شوند.
گام ۳: ساخت و نصب باسکول
اجرای فونداسیون مطابق نقشه‌های تأییدشده.
نصب سازه فلزی، لودسل‌ها، نمایشگر و سیستم کابل‌کشی طبق دستورالعمل سازنده (مانند شرکت فرد ایران).
رعایت اصول ایمنی برق و ارتینگ برای جلوگیری از خطا و صاعقه.
گام ۴: بازدید اولیه کارشناسان استاندارد
کارشناسان اداره استاندارد استان پس از نصب، از باسکول بازدید می‌کنند.
بررسی می‌کنند که تجهیز مطابق با استاندارد ملی نصب شده و از قطعات دارای تأییدیه استفاده شده است.
گام ۵: انجام آزمون‌های صحت عملکرد
آزمون‌ها بر اساس استاندارد ISIRI 8591 و روش‌های متروژیکی شامل:
- تکرارپذیری
- خطیّت (Linearity)
- آزمون گوشه‌ها (Corner Test)
- بارگذاری حداقل و حداکثر
در این آزمون‌ها معمولاً از وزنه‌های استاندارد مرجع یا خودروهای مرجع پلمب‌شده استفاده می‌شود.
گام ۶: پلمب و صدور مجوز بهره‌برداری
در صورت قبولی در آزمون‌ها، باسکول توسط اداره استاندارد پلمب می‌شود.
مجوز بهره‌برداری رسمی صادر و باسکول وارد چرخه استفاده تجاری می‌شود.
اطلاعات باسکول در سامانه استاندارد ثبت می‌گردد.
گام ۷: بازرسی و کالیبراسیون دوره‌ای
باسکول‌های جاده‌ای باید سالانه توسط اداره استاندارد استان مورد بازرسی و آزمون مجدد قرار گیرند.
در صورت هرگونه تعمیر، تعویض لودسل یا اندیکاتور، باسکول نیازمند آزمون مجدد و پلمب دوباره است.
در صورت مشاهده تخلف (مانند دستکاری یا خطای خارج از حد مجاز)، اداره استاندارد می‌تواند باسکول را از سرویس خارج کند.
نکات مهم برای متقاضیان
استفاده از شرکت‌های معتبر داخلی مثل فرد ایران باعث تسریع در فرآیند اخذ مجوز می‌شود، چون این شرکت‌ها محصولات خود را از ابتدا مطابق با استاندارد ملی و OIML طراحی کرده‌اند.
تهیه فونداسیون دقیق و مطابق نقشه‌های فنی از عوامل کلیدی در قبولی آزمون‌های استاندارد است.
نگهداری سوابق کالیبراسیون و تعمیرات به هنگام بازرسی‌های دوره‌ای الزامی است.
در پروژه‌های بزرگراهی و ITS، علاوه بر استاندارد ملی، مجوزهای راهداری و وزارت راه نیز الزامی است.
جمع‌بندی
فرآیند اخذ مجوز باسکول در ایران شامل انتخاب تجهیز دارای تأییدیه، نصب مطابق استاندارد، بازدید کارشناسان، آزمون‌های صحت عملکرد، پلمب و صدور پروانه بهره‌برداری است. رعایت این مراحل تضمین می‌کند که باسکول به عنوان یک ابزار قانونی و قابل اعتماد در معاملات تجاری مورد استفاده قرار گیرد.
