در دنیای امروز، مدیریت بار و وزن وسایل نقلیه سنگین نه تنها در صنعت حمل‌ونقل، بلکه در کنترل ایمنی جاده‌ها و حفاظت از زیرساخت‌ها، اهمیت حیاتی دارد. باسکول‌های جاده‌ای به‌عنوان ابزاری کلیدی در این حوزه عمل می‌کنند.
اما سؤال اصلی اینجاست: باسکول دقیقاً چگونه کار میکند؟ در این مقاله، به‌طور جامع به بررسی عملکرد باسکول، اجزای اصلی آن، نحوه اندازه‌گیری وزن، فرآیندهای انتقال داده و تکنولوژی‌های مورد استفاده می‌پردازیم.
۱. تعریف باسکول جاده‌ای
باسکول جاده‌ای یک سیستم اندازه‌گیری وزن است که به‌منظور توزین وسایل نقلیه سنگین مانند کامیون‌ها، تریلی‌ها و تانکرها طراحی شده است. این سیستم‌ها می‌توانند به‌صورت ثابت (نصب دائمی در محل) یا قابل حمل (پرتابل) طراحی شوند و بسته به نیاز، ظرفیت‌های متفاوتی از ۳۰ تا بیش از ۱۰۰ تن را پوشش می‌دهند.
۲. اجزای اصلی باسکول
هر باسکول جاده‌ای از چند بخش کلیدی تشکیل شده است که به‌صورت هماهنگ با هم عمل می‌کنند:
الف. صفحه پلتفرم (Deck)
این بخش همان سطحی است که خودرو روی آن قرار می‌گیرد. بسته به طراحی، این صفحه می‌تواند از جنس بتن یا فلز ساخته شود و در برابر فشار و خوردگی مقاوم است.
ب. لودسل‌ها (Load Cells)
لودسل‌ها مهم‌ترین جزء اندازه‌گیری وزن در باسکول هستند. این حسگرها نیرو را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کنند. لودسل‌ها معمولاً در زیر صفحه پلتفرم نصب می‌شوند و در مدل‌های مختلفی مانند فشاری (Compression) یا برشی (Shear Beam) وجود دارند.
ج. نمایشگر و کنترلر
سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط لودسل‌ها به واحد کنترل مرکزی منتقل می‌شود و پس از پردازش، وزن دقیق خودرو روی نمایشگر نشان داده می‌شود. نمایشگرها می‌توانند دیجیتال، قابل اتصال به رایانه و یا شبکه‌های ITS باشند.
د. جعبه تقویت و توزیع (Junction Box)
برای جمع‌آوری و ترکیب سیگنال‌های دریافتی از چند لودسل استفاده می‌شود و معمولاً در برابر رطوبت و گردوغبار عایق است.
۳. فرآیند اندازه‌گیری وزن
گام ۱: ورود خودرو
خودرو به‌آرامی روی صفحه باسکول قرار می‌گیرد. توزیع یکنواخت وزن روی پلتفرم اهمیت دارد تا دقت اندازه‌گیری افزایش یابد.
گام ۲: فشار بر لودسل‌ها
لودسل‌ها نیروی عمودی اعمال‌شده توسط وزن خودرو را دریافت کرده و متناسب با آن، تغییر شکل می‌دهند. این تغییر شکل بسیار جزئی، باعث ایجاد سیگنال الکتریکی در داخل لودسل می‌شود.
گام ۳: تبدیل سیگنال به عدد
سیگنال‌های آنالوگ از لودسل‌ها به جعبه تقسیم منتقل شده و سپس به کنترلر یا نمایشگر ارسال می‌شوند. در این مرحله، پردازشگر مرکزی، سیگنال‌ها را تفسیر و با استفاده از کالیبراسیون انجام‌شده، وزن دقیق را محاسبه میکند.
۴. تکنولوژی‌های مورد استفاده در باسکول
الف. سیستم‌های دیجیتال و آنالوگ
لودسل‌های دیجیتال نسبت به نمونه‌های آنالوگ، دقت و ثبات بالاتری دارند و قابلیت عیب‌یابی سریع‌تری نیز دارند.
ب. ارتباط با سیستم‌های ITS
باسکول‌های مدرن قابلیت اتصال به سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند (ITS) را دارند و اطلاعات توزین می‌تواند در لحظه به مراکز کنترل ترافیک، انبارداری یا گمرکات منتقل شود.
ج. باسکول‌های بدون اپراتور (Unmanned Weighbridge)
با استفاده از کارت RFID، دوربین‌های پلاک‌خوان و نرم‌افزارهای مدیریت توزین، فرآیند توزین بدون نیاز به نیروی انسانی انجام می‌شود.
۵. عوامل مؤثر بر دقت باسکول
کالیبراسیون صحیح و منظم
توزیع یکنواخت وزن روی پلتفرم
کیفیت لودسل‌ها
نصب حرفه‌ای و تراز بودن سطح باسکول
شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و باد
۶. انواع باسکول بر اساس محل نصب
الف. باسکول روی زمین (Pitless)
در این نوع، باسکول بالای سطح زمین نصب شده و نیاز به رمپ برای ورود و خروج خودرو دارد.
ب. باسکول داخل زمین (Pit Type)
سطح پلتفرم هم‌سطح با زمین است و برای فضاهای محدود کاربرد دارد.
۷. جمع‌بندی
باسکول‌های جاده‌ای ابزارهای پیشرفته و دقیقی هستند که با ترکیب فناوری حسگرها، پردازشگرهای دیجیتال و سیستم‌های ارتباطی، نقش حیاتی در مدیریت حمل‌ونقل، کنترل بار و ایمنی جاده‌ها ایفا می‌کنند. شرکت فرد ایران به‌عنوان پیشگام در طراحی، تولید و اجرای باسکول‌های جاده‌ای، با بهره‌گیری از بهترین فناوری‌های روز دنیا و تیم متخصص، راهکارهایی مطمئن و دقیق برای صنایع مختلف ارائه می‌دهد.
